مؤسسات غیرتجاری: تعریف، شرایط ثبت، مدارک لازم و مزایا
مؤسسه غیرتجاری چیست؟
مؤسسات غیرتجاری نوعی از نهادهای حقوقی هستند که برای اهداف غیرتجاری مانند فعالیت‌های آموزشی، خیریه، فرهنگی، پژوهشی یا خدماتی تشکیل می‌شوند. برخلاف شرکت‌های تجاری، مؤسسات غیرتجاری برای کسب سود و انجام فعالیت‌های بازرگانی تأسیس نمی‌شوند و هدف اصلی آن‌ها ارائه خدمات یا انجام مأموریت‌های اجتماعی است.
بر اساس ماده ۵۸۴ قانون تجارت ایران، این مؤسسات می‌توانند شخصیت حقوقی مستقل داشته باشند و برای تأسیس آن‌ها رعایت مقررات خاصی الزامی است.
انواع مؤسسات غیرتجاری
مؤسسات غیرتجاری به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- مؤسسات غیرانتفاعی:
این نوع مؤسسات با هدف ارائه خدمات عام‌المنفعه یا خیریه تأسیس می‌شوند و عواید مالی آن‌ها میان اعضا تقسیم نمی‌شود.
مثال: مدارس غیرانتفاعی، خیریه‌ها، انجمن‌های فرهنگی. - مؤسسات انتفاعی:
این مؤسسات نیز برای فعالیت‌های غیرتجاری تأسیس می‌شوند، اما با هدف کسب سود از خدماتی که ارائه می‌دهند.
مثال: مؤسسات آموزشی خصوصی، مراکز مشاوره.
شرایط و مراحل ثبت مؤسسه غیرتجاری
شرایط لازم برای ثبت مؤسسه غیرتجاری
- هدف فعالیت:
مؤسسه باید فعالیتی غیرتجاری داشته باشد و در اساسنامه به‌طور واضح مشخص شود. - تعداد اعضا:
حداقل دو نفر برای تأسیس مؤسسه لازم است. - سرمایه اولیه:
حداقل سرمایه برای ثبت مؤسسه غیرتجاری، ۱ میلیون ریال است، اما بسته به نوع فعالیت ممکن است نیاز به سرمایه بیشتری باشد. - نام مؤسسه:
نام باید با قوانین و دستورالعمل‌های سازمان ثبت مطابقت داشته باشد و نمی‌تواند مشابه نام‌های ثبت‌شده دیگر باشد.
مراحل ثبت مؤسسه غیرتجاری
- تهیه مدارک مورد نیاز:
- دو نسخه اساسنامه (امضا شده توسط تمامی مؤسسان)
- دو نسخه اظهارنامه ثبت مؤسسه
- کپی شناسنامه و کارت ملی مؤسسان و مدیران
- گواهی عدم سوءپیشینه برای مدیران مؤسسه
- مجوز فعالیت (در صورت نیاز، بسته به نوع فعالیت)
- ثبت درخواست در سامانه اداره ثبت شرکت‌ها:
اطلاعات مربوط به مؤسسه، مؤسسان، و اهداف فعالیت باید در سامانه وارد و درخواست ثبت شود. - بررسی و تأیید مدارک توسط اداره ثبت:
مدارک ارسال‌شده بررسی و در صورت تأیید، پیش‌نویس آگهی تأسیس آماده می‌شود. - پرداخت هزینه‌های ثبت و درج آگهی:
هزینه‌های مربوط به ثبت مؤسسه و انتشار آگهی تأسیس در روزنامه رسمی پرداخت می‌شود. - دریافت شماره ثبت و آگهی رسمی:
پس از انتشار آگهی، مؤسسه شماره ثبت دریافت کرده و به‌عنوان یک شخصیت حقوقی شناخته می‌شود.
مدارک مورد نیاز برای ثبت مؤسسه غیرتجاری
- اظهارنامه تکمیل‌شده مؤسسه غیرتجاری
- اساسنامه مؤسسه (دو نسخه)
- صورتجلسه مؤسسین
- کپی مدارک شناسایی مؤسسان و مدیران
- گواهی عدم سوءپیشینه مدیران
- مجوز فعالیت از نهادهای مرتبط (در صورت لزوم)
- ارائه آدرس و کد پستی دفتر مؤسسه
مزایا و معایب مؤسسات غیرتجاری
مزایای ثبت مؤسسه غیرتجاری
- شخصیت حقوقی مستقل:
مؤسسه به‌عنوان یک نهاد قانونی شناخته شده و می‌تواند قراردادهای رسمی منعقد کند. - معافیت مالیاتی:
برخی مؤسسات غیرانتفاعی می‌توانند از معافیت‌های مالیاتی بهره‌مند شوند. - اعتبار قانونی:
ثبت مؤسسه، فعالیت‌های آن را قانونی کرده و اعتماد عمومی را جلب می‌کند. - انعطاف‌پذیری در فعالیت‌ها:
مؤسسات غیرتجاری می‌توانند در زمینه‌های مختلف خدماتی و اجتماعی فعالیت کنند.
معایب مؤسسات غیرتجاری
- محدودیت در کسب سود:
مؤسسات غیرانتفاعی نمی‌توانند سود میان اعضا تقسیم کنند. - نیاز به مجوز:
برای برخی فعالیت‌ها، دریافت مجوز از نهادهای مرتبط الزامی است. - نظارت شدید:
فعالیت‌های این مؤسسات ممکن است تحت نظارت مستقیم نهادهای دولتی قرار گیرد.
سوالات متداول مؤسسه غیرتجاری
- آیا مؤسسات غیرتجاری می‌توانند درآمدزایی داشته باشند؟
بله، مؤسسات غیرتجاری می‌توانند از طریق ارائه خدمات درآمد کسب کنند، اما در مؤسسات غیرانتفاعی، این درآمد نباید میان اعضا تقسیم شود. - آیا مؤسسه غیرتجاری نیاز به مدیرعامل دارد؟
بله، انتخاب مدیرعامل برای مدیریت مؤسسه الزامی است و نام او در اساسنامه ذکر می‌شود. - آیا امکان تغییر نوع مؤسسه وجود دارد؟
خیر، مؤسسات غیرتجاری نمی‌توانند به شرکت تجاری تبدیل شوند. برای این کار باید مؤسسه منحل و شرکت جدید ثبت شود. - آیا مؤسسات غیرتجاری معاف از مالیات هستند؟
مؤسسات غیرانتفاعی با فعالیت‌های خیریه یا عام‌المنفعه می‌توانند تحت شرایط خاصی از معافیت مالیاتی برخوردار شوند. - چه مدت زمانی برای ثبت مؤسسه لازم است؟
معمولاً ثبت مؤسسه غیرتجاری بین ۱۰ تا ۱۵ روز کاری زمان می‌برد.
نتیجه‌گیری
مؤسسات غیرتجاری برای افرادی که به دنبال فعالیت‌های فرهنگی، خیریه یا خدماتی هستند، انتخابی مناسب است. این مؤسسات با ارائه خدمات اجتماعی، فرهنگی یا آموزشی، نقشی کلیدی در توسعه جامعه ایفا می‌کنند. اگرچه محدودیت‌هایی مانند نظارت قانونی وجود دارد، اما مزایایی چون اعتبار حقوقی و امکان بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی، آن را به گزینه‌ای جذاب تبدیل می‌کند.
برای ثبت مؤسسه غیرتجاری، تیم حقوقی ما آماده است تا شما را از تهیه مدارک تا دریافت شماره ثبت و مجوزهای لازم همراهی کند. برای دریافت مشاوره، با ما تماس بگیرید.